فرهنگ عامه در آثار سیمین دانشور

در هنگام بحث از مسائل اجتماعی و جامعه شناختی، یکی از مهم ترین مباحثی که با آن سر و کار داریم، بحث فرهنگ است و یکی از مهم ترین بخش های فرهنگ که شناخت آن ما را با ابعاد مختلفی از یک جامعه آشنا می کند، فرهنگ عامّه یا فولکلور است. بیشتر نویسندگان بزرگ ما مانند صادق هدایت، صادق چوبک، هوشنگ گلشیری، جلال آل احمد و سیمین دانشور، یکی بزرگترین نویسندگان زن معاصر، به خوبی اهمّیّت فولکلور را درک کرده اند و نمودهای آن را در آثار خود منعکس کرده اند که در مورد استفاده برخی از این نویسندگان از فرهنگ عامّه تحقیقاتی نیز صورت گرفته است. از آنجا که سیمین دانشور یک نویسنده مردمی است و توجه خاصّی به فولکلور یا همان فرهنگ مردم دارد، در این رساله، سعی بر این بوده است تا بعد از به دست دادن تعریف جامع و کاملی از مفاهیم فرهنگ و فرهنگ عامّه و شاخصه های آن و استخراج این شاخصه ها از آثار داستانی سیمین دانشور، به شیوه توصیفی- تحلیلی، کمیت و کیفیت استفاده ایشان از فرهنگ عامّه مورد بررسی قرار گیرد. برای این کار، ابتدا به شکلی مختصر، زندگی نامه این نویسنده مرور شد و سپس در یک فصل ادبیات عامیانه و در فصلی دیگر که از سه بخش تشکیل شده است، رسوم و سنّت ها، باورها و خرافات و سایر نمودهای فرهنگ عامّه مورد بررسی قرار گرفت و در پایان مشخّص شد که این نویسنده از بیشتر عناصر فرهنگ عامّه در آثار خود استفاده کرده است و از آن ها در راه جذّاب تر و پرمخاطب کردن آثار خود بهره گرفته است و علاوه بر آن از این راه به به حفظ سنّت های نیک و کهن ایرانی نیز کمک شایانی کرده است. همچنین با نشان دادن خرافات و باورهای ناکارآمد و مخرّب به مردم از طریق داستان هایش سعی در آگاه کردن آنان داشته است. تحقیقاتی از این قبیل می تواند در راه شناخت اندیشه های نویسندگان پیشرو و به تبع آن رشد و بهبود اوضاع فرهنگی کشور بسیار مثمر ثمر باشد.